Functies van geschreven taal

Leerlijn Functies van geschreven taal

Schrijven start al jaren voor een kind in groep 3 gericht schrijfonderwijs krijgt. Die ontwikkeling verloopt van tekenen, krabbels, abstracte tekens, één of een paar letters voor een woord naar klanken vertalen in letters.
Om in groep 3 een goede start te maken met technisch schrijven is het van belang dat kinderen in de onderbouw de functies van geschreven taal leren kennen. Door een lijstje te maken kun je bijvoorbeeld iets onthouden en met een brief kun je iemand die ver weg woont iets vertellen. Ook gaan ze inzien dat wat je hoort, je ook kunt zien door het op te schrijven of voor te lezen.
In functionele contexten als speelhoeken over postkantoor, restaurant of winkel en in een schrijfhoek ontdekken ze deze relaties spelenderwijs. Door hierbij zoveel mogelijk uit te gaan van wat er bij kinderen zelf leeft, worden ze gestimuleerd te schrijven (een lijstje, briefje, bonnetje, kaartje etc.).

Tussendoelen Functies van geschreven taal

De leerlingen:

1. weten dat geschreven taalproducten zoals briefjes, boeken en tijdschriften een communicatief doel hebben
2. weten dat symbolen zoals logo’s en pictogrammen verwijzen naar taalhandelingen
3. zijn zich bewust van het permanente karakter van geschreven taal
4. weten dat tekenen en tekens produceren mogelijkheden bieden tot communicatie
5. weten wanneer er sprake is van de taalhandelingen ‘lezen’ en ‘schrijven’. Ze kennen het onderscheid tussen ‘lezen’ en ‘schrijven’.

• Volledige tekst Leerlijn en tussendoelen (pdf, 435 Kb)

Functies van geschreven taal stimuleren in de praktijk

Betekenisvolle schrijfactiviteiten

Grijp gebeurtenissen in de klas of thuis aan om functionele, betekenisvolle schrijfactiviteiten uit te voeren. Is er bijvoorbeeld bij een kind thuis een baby geboren, schrijf dan samen een felicitatiekaart. Schrijf samen een brief aan de zieke juf of laat kinderen zelf de uitnodigingen voor ouders maken voor een tentoonstelling, voorstelling of inloop. Schrijf de ideeën van de kinderen op en/of laat kinderen die willen zelf woordjes opschrijven.

Themahoek

Richt samen met de kinderen een themahoek in en bied hier zoveel mogelijk betekenisvolle schrijfactiviteiten aan. Kinderen kunnen bijvoorbeeld een menukaart schrijven in ‘het restaurant’, enveloppen schrijven in ‘het postkantoor’ of recepten uitschrijven in ‘de apotheek’. Zorg ervoor dat kinderen in deze hoek veel verschillende schrijfmaterialen tot hun beschikking hebben: stempels, stiften, pennen, potloden, magneetletters, typemachine, computer etc.